Dụng cụ chiết cành nhãn
Kéo: Kéo khoanh vỏ chiết cành chuyên dụng, giữa 2 lưỡi kéo được làm cong tạo thành hình tròn vừa với chu vi của gốc cành chiết.
Dao chiết cành: Dùng để bóc vỏ nhãn phần đã khoanh vỏ.
Nilon: Màu trắng, có độ dày 0,05 mm, chiều rộng 30 cm, chiều dài 25 cm.
Dây buộc: Có thể dùng bằng lạt tre hoặc bằng dây nilon có chiều dài 30 - 50 cm, mỗi bầu 3 dây.
Giá thể: 2/3 đất màu + 1/3 chất độn (50% xơ dừa, 50% phân chuồng hoai mục).
Chọn cây để chiết cành
Chọn giống được tuyển chọn và được công nhận hoặc công bố đúng mục đích cần nhân giống. Chọn những cây sinh trưởng khoẻ, không bị sâu bệnh, cho năng suất cao, phẩm chất tốt, ổn định qua nhiều năm.
Chọn cây 7 - 10 năm tuổi, tán cân đối cho năng suất cao ổn định, sinh trưởng khoẻ, sạch sâu bệnh.
Trên các cây đã được xác định để khai thác nhân giống, chọn cành bánh tẻ 1 - 2 năm tuổi sinh trưởng khoẻ ở phía ngoài tán, đường kính 1,5 - 2,0 cm và có 2 - 3 nhánh/cành.
Thời vụ chiết cành nhãn
Thời vụ 1: Chiết tháng 8 - 10, tốt nhất giâm cành trước trồng hoặc có thể trồng ngay vào tháng 2 - 3. Đây là thời vụ trồng tốt nhất.
Thời vụ 2: Chiết tháng 2 - 4, trồng tháng 8 - 9. Thời vụ này bắt buộc phải giâm cành trước trồng, mới đảm bảo tỷ lệ cây sống cao.
Cách chiết cành
Khoanh vỏ, làm sạch tượng tầng
Vị trí khoanh vỏ cách phía dưới chạc của cành khoảng 10 - 15 cm, dùng kéo khoanh vỏ với khoảng cách 2 vết khoanh 1,5 - 2,0 lần đường kính cành.
Sau khi bóc lớp vỏ ngoài, dùng dao cạo sạch phần tượng tầng đến lớp gỗ.
Sử dụng chất kích thích ra rễ
Các chất kích thích thường dùng là IAA, IBA, aNAA… ở nồng độ từ 3.000 - 6.000 ppm. Chấm thuốc lên phần vỏ phía trên vết khoanh rộng khoảng 2 cm để ráo rồi bó bầu.
Chuẩn bị giá thể làm bầu
Đất bó bầu chiết phải đảm bảo các yêu cầu sau: tơi xốp, giữ ẩm tốt, không bị vỡ bầu khi đất khô, đủ dinh dưỡng do vậy nên chọn đất thịt nhẹ, đất cát pha, đất phù sa, đất bùn ao phơi khô.
Tiến hành trộn đất đã chọn với chất độn (xơ dừa hoặc rơm, rác mục hay rễ bèo phơi khô cộng với phân chuồng hoai mục) theo tỷ lệ 2/3 đất + 1/3 chất độn rồi nhào với nước.
Đảm bảo độ ẩm 80%, tức là khi nắm đất vào tay đất không tở ra và nước không chảy qua kẽ ngón tay.
Bó bầu
Giá thể đã chuẩn chia thành từng nắm có độ to nhỏ phụ thuộc vào độ lớn của cành chiết, thường đường kính bầu đất khoảng 68 cm, chiều dài bầu khoảng 10 - 12 cm.
Dùng tay bẻ đôi nắm giá thể và ốp vào vết khoanh, giá thể phải trùm lên 2 đầu vết khoanh, phần cành bóc vỏ phải nằm ở giữa bầu.
Dùng giấy nilon bọc bên ngoài bầu đất, gấp 2 mép giấy nilon ở sườn bầu 1 đến 2 lần để chống bầu chiết bị thoát hơi nước; sau đó vuốt vỏ bầu ôm sát với bầu đất và dùng dây lạt buộc chặt 2 đầu nilon bọc bầu chiết, buộc tiếp một dây còn lại vào giữa bầu.
Cắt cành chiết
Sau chiết cành từ 2 - 3 tháng, rễ mọc trong túi bầu có màu vàng.
Quan sát các cành chiết trên vườn để cắt các cành chiết có bộ rễ đủ tiêu chuẩn như rễ phân nhánh 3 - 4 lần (rễ cấp 2 và rễ cấp 3) và bao trùm 1/3 - 1/2 bề mặt bầu.
Vị trí cắt cành cách gốc bầu chiết 1,0 - 1,5 cm.
Đưa cành chiết vào nơi thoáng mát.
Xử lý cành chiết
Cắt bỏ bớt 2/3 - 3/4 số lá trên cành.
Cắt bớt chiều dài cành nhỏ trên cành chiết.
Bó cành chiết thành từng bó từ 5 - 10 cành.
Vận chuyển cành chiết về vườn giâm.
Ngâm nước để diệt kiến và bổ sung nước cho bầu chiết sau cắt.
Xếp dày cành chiết ngọn hướng lên trên ở khu vực thoáng mát, không có nắng.
Chuẩn bị vườn và giâm cành chiết
Làm đất nhỏ, lên luống và xử lý mầm bệnh, che lưới đen giảm 50 - 75% ánh sáng.
Ngâm bầu cành chiết vào nước sạch từ 5 - 10 phút.
Dùng dây nilon hoặc dây lạt bó gọn cành chiết.
Tháo nilon bọc bầu chiết.
Hồ rễ cành chiết bằng cách nhúng bầu chiết vào dung dịch bùn ao hoặc phù sa sền sệt có pha thêm 1% phân super lân để lớp bùn bám đều quanh bầu chiết.
Xếp cành chiết thành luống trên vườn giâm đã được che nắng.
Tưới phun 3 - 5 lần/ngày khi thấy trên mặt bầu chiết rễ tiếp tục tái sinh thì tiến hành giâm cành.
Cành chiết được giâm trong sọt tre hoặc túi nilon thao tác giống như chuyển bầu cây từ bầu nhỏ sang bầu to.
Kích thước sọt hoặc túi nilon tuỳ theo bầu chiết to hay nhỏ, sau đó dùng dây nilon để cố định sọt hoặc túi với cành chống xoay bầu làm đứt rễ cành chiết.
Tiêu chuẩn cây xuất vườn
Cây giống đạt tiêu chuẩn phải được nhân từ cây đầu dòng, chiều cao cây đạt 50 - 70 cm, đường kính gốc đạt 1,5 - 2,0 cm; có từ 2 - 3 cành cấp 1.
Cây xanh tốt, không có các đối tượng sâu bệnh nguy hiểm gây hại.