Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, từ nay đến hết năm 2024 còn khoảng 6-8 cơn bão/áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông, trong đó 3-4 cơn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta.Trong nửa cuối tháng 9, trên Biển Đông có thể hình thành dải hội tụ nhiệt đới. Trên dải hội tụ nhiệt đới này có thể xuất hiện các nhiễu động mạnh lên thành bão/áp thấp nhiệt đới.
Chỉ trong 2 ngày 7/9-8/9, bão số 3 (cơn bão Yagi) đã tàn phá nhiều nhà cửa, công trình, đánh đắm tàu thuyền của nhiều tỉnh thành Bắc Bộ. Thiệt hại rất nặng nề: ít nhất 19 người chết và mất tích, nhiều người bị thương. Bão đã làm các tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Hải Dương, Hà Nội bị mất điện, mất liên lạc trên diện rộng.Ngoài ra, nhiều cửa hàng, trụ sở, trường học bị tốc mái, hư hỏng; rất nhiều biển hiệu quảng cáo, cột viễn thông bị gãy đổ; cây xanh đô thị bị bật gốc, gãy đổ la liệt trên các tuyến đường tại các tỉnh, TP Quảng Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hà Nội…Về nông nghiệp, bão Yagi cũng làm 109.382 ha lúa bị ngập úng, thiệt hại; 17.921 ha hoa màu bị ngập úng và 6.902 ha cây ăn quả bị hư hại. Đồng thời, trên 1.100 lồng bè nuôi trồng thuỷ sản bị hư hỏng, cuốn trôi (chủ yếu ở Quảng Ninh).Theo TS. Nguyễn Văn Biếu, với tình hình thời tiết hiện nay bà con cần chú ý chăm sóc vườn rau hay vườn cây ăn quả đúng cách để giảm bớt thiệt hại cho nhà vườn. Dưới đây là những lưu ý:
Trước khi mưa bão
Chủ động theo dõi dự báo thời tiết, tin tức nông nghiệp, khuyến cáo nông vụ trên ứng dụng mobiAgri để có biện pháp xử lý phù hợp.Liên tục cập nhật thông tin dự báo, cảnh báo thời tiết tại bản tin thời sự và các kênh truyền thông chính thống.Cắt tỉa cây- Cắt tỉa để cây được thông thoáng (loại bỏ cành vượt, cành đan chéo nhau); cắt bỏ bớt phần ngọn để hạn chế chiều cao của thân chính để giảm thiểu việc tạo lực cản lớn khi gặp gió mạnh làm cây dễ bị gãy, đổ.
- Với cây đang mang quả, nếu đã đến thời kỳ thu hoạch, cần chủ động thu hoạch sớm, tỉa bỏ bớt trái trên chùm để tránh va đập gây hư hỏng hoặc rụng trái.
Có biện pháp giúp cây chống đổ ngã- Mưa lớn, gió mạnh có thể làm đổ gẫy cây, vì vậy, nên dùng gỗ hoặc thanh kim loại cắm sâu xuống đất và nhẹ nhàng buộc vào cây để bảo vệ cây trồng.
Bảo đảm tiêu thoát nước- Khi nước không thoát kịp, sẽ gây ngập úng và làm chết cây. Cần khơi thông, đào rãnh thoát nước nhanh để đảm bảo nước không bị chặn gây ngập úng cục bộ.
Kiểm tra và gia cố hệ thống che chắn cho cây- Sử dụng các màng che phủ hoặc nhà lưới khi trồng rau trong mùa mưa để hạn chế tác động trực tiếp của khí hậu, thời tiết lên rau màu. Màng che phủ sẽ giúp cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh và tăng năng suất, làm giảm tối đa tác động của mưa, gây hư hỏng mặt lá.
- Chủ động thu hoạch sớm hơn nếu có thể, rau sẽ sạch hơn vì không bị nước mưa làm dính bùn đất và cho lợi nhuận cao hơn.
Sau khi kết thúc mưa bão- Kiểm tra bộ rễ, cả cây ngoài đồng và cây trồng chậu: để đảm bảo rằng không có cây nào bị ngập nước, rễ bị tiếp xúc với không khí do xói mòn đất. Nếu thấy rễ cây bị lộ trên mặt đất, cần lấy đất phủ lại gốc cây trước khi chúng bị khô để không làm hại đến cây.
- Kiểm tra sâu bệnh phát sinh gây hại: Ẩm ướt là môi trường lý tưởng để một số loài như ốc sên phát sinh gây hại. Cần bắt diệt hoặc sử dụng thuốc hóa học trừ ốc nếu cần thiết.
- Nhổ bỏ các loại cỏ dại: Đất ẩm thuận lợi cho các loại cỏ dại phát triển. Ngay khi chúng mới nhú lên cần nhổ sạch tận gốc.
Một số biện pháp khắc phục khác sau mưa bão- Kiểm tra và khắc phục, sửa chữa ngay hệ thống tiêu thoát. Đào rãnh, tập trung bơm hút để rút nhanh nước ra khỏi vườn cây.
- Với những cành đã bị gãy nên dùng cưa chuyên dụng để loại bỏ, dùng nước vôi hoặc dung dịch keo liền sẹo quét vào vết cưa để hạn chế tác hại của nấm xâm nhập vào cành cây gây hại.
- Sử dụng phân bón hữu cơ, phân bón lá (hạn chế sử dụng phân bón hóa học) để tăng khả năng phục hồi của cây.
- Mưa sẽ làm đất quanh vùng tán cây bị nén lại, cần xới xáo nhẹ, phá váng ở lớp đất mặt để giúp đất thông thoáng, giúp tăng trao đổi khí vùng rễ.
- Không nên xử lý ra hoa đối với cây đã bị ảnh hưởng do mưa bão như nghiêng ngã, gãy cành, nhánh.
- Với những cây bị hại nặng như trốc gốc, gãy nhánh nặng khó phục hồi, cần có kế hoạch sử dụng cây giống chất lượng mới để thay thế.
TS. Nguyễn Văn Biếu