Chuẩn bị vật liệu để gieo
Khay nhựa: Dùng khay chuyên dụng cho gieo mạ được bán cùng với máy cấy, mỗi sào cần 6 - 7 khay, kích thước khay 60 x 30 cm. Có thể sử dụng loại khay từ các chất dẻo, nhựa cứng khác có kích thước tương tự.
Giá thể làm nền gieo mạ: Đây là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng rõ rệt tới chất lượng mạ. Giá thể chặt quá, máy không rút được mạ để cấy. Giá thể rời, tơi quá cây mạ sẽ bị đổ ngả nghiêng, máy cũng khó gắp cây mạ lên để cấy. Vì vậy giá thể cần được làm đúng kỹ thuật. Giá thể gồm có:
Đất bột:
Lấy đất ruộng thịt nhẹ, không chua, tốt nhất là đất bãi phù sa ven sông không lẫn nhiều cát.
Đất được phơi khô, đập nhỏ lọc qua dần, sàng chứa sẵn vào các bao (lưới sàng có lỗ 6 - 8 mm).
Mỗi sào cấy cần 1,5 thúng đất hạt cỡ to (qua sàng) và 1 thúng đất hạt cỡ nhỏ (qua dần).
Chất phối trộn làm nền gieo:
Phân hữu cơ ủ mục hoặc phân hữu cơ vi sinh xử lý rơm, rạ bằng Fito Biomix hoặc phân hữu cơ vi sinh + trấu nghiền tinh.
Tỷ lệ phối trộn: 1 phần đất bột (cỡ hạt to) + 1 phần chất phối trộn.
Rơm, rạ xử lý bằng chế phẩm Fito Biomix RR phải được chuẩn bị và làm sớm trước khi gieo 20 - 25 ngày (theo hướng dẫn của nhà sản xuất chế phẩm). Khi rơm rạ đã mục cuốc ra, đập nhỏ, sàng loại bỏ phần còn sống, sử dụng phần xác hữu cơ đã hoai mục.
Giá để khay mạ: Được thiết kế kiểu hình hộp nhiều tầng, mỗi tầng cách nhau 7 - 10 cm, có bánh xe đẩy. Số khay để mỗi tầng thiết kế tùy theo công suất gieo để có thể trùm kín nilông trắng thúc nhiệt cho mạ mọc nhanh sau khi gieo.
Vòm hoặc nhà vòm (nếu có điều kiện): Dùng để khay mạ. Nhà vòm chỉ áp dụng cho các cơ sở làm mạ công nghiệp, tập trung và dịch vụ cho nông dân.
Gieo và chăm sóc mạ khay
Cách gieo:
Sau khi ngâm ủ, hạt nứt nanh và gai dứa đều thì mang gieo.
Lấy giá thể đã được phối trộn, rải đều vào khay, độ dầy lớp nền phải đảm bảo 1,5 - 2 cm. Gạt phẳng, không tạo gờ ở xung quanh khung mạ, sau đó tưới đẫm nước rồi tiến hành gieo hạt.
Có dụng cụ kéo gieo hạt chuyên dụng là tốt nhất. Trường hợp chưa có dụng cụ kéo gieo hạt thì chia đều hạt cho các khay, mỗi khay lại chia ra 2 - 3 phần để gieo đi, gieo lại cho đều, đảm bảo máy gắp được mạ đều, hạn chế được công phải tỉa dặm.
Sau gieo hạt, dùng ô doa tưới lại để im hạt rồi lấp kín hạt bằng đất bột đã chuẩn bị (loại có cỡ hạt nhỏ hơn).
Thúc mầm:
Sau khi gieo xong, khay mạ được xếp chồng lên nhau 20 - 25 khay/1 chồng để ủ từ 24 - 38 giờ. Khi mộng lên đều, khỏe, đẹp trắng, chiều cao 1 - 2 mm đem rải ra nền cứng.
Để tiết kiệm khay, lấy khay gieo cho trà sau thì khi mạ được 1 lá có thể lấy mạ ra khỏi khay đặt trên nền đất cứng có lót nilông thoát nước.
Lưu ý khi gieo mạ khay để cấy máy
Vụ xuân cần che phủ nilông chống rét cho mạ, đảm bảo nhiệt độ 25 - 28°C.
Vụ hè thu và vụ mùa cần che lưới đen để tránh nắng gắt vào lúc trưa từ 10 - 14 giờ.
Mạ khay cấy máy hoặc cấy tay đều cần được chăm sóc, che đậy cẩn thận, tránh mưa to, nắng to, rét đậm rét hại, chuột, sâu bệnh.
Gieo đều, tránh chỗ quá dầy hoặc khuyết khoảng sẽ ảnh hưởng đến số dảnh trên khóm hoặc khuyết khoảng trên ruộng cấy.
Tưới nước thường xuyên để giữ độ ẩm cho khay mạ. Tùy theo ẩm độ, mỗi ngày tưới 1 - 3 lần, hoặc 2 ngày một lần) để mạ phát triển tốt, khỏe. Nếu thời tiết rét, tưới bổ sung cho mạ bằng nước lân suppe loãng, hoặc KH, ET… Khi mạ được khoảng 3 lá thì cuộn mạ đem cấy.
Mạ đủ tiêu chuẩn để cấy máy
Mạ đồng đều, cao khoảng 15 cm.
Không thiếu khuyết trên khay, mạ cứng cây, đanh dảnh, xanh và bộ rễ trắng, khỏe lan đều ở đáy khay.
Độ dày của rễ mạ là 2,7 - 3 cm; khi túm nhổ 3 - 4 dảnh tách ra dễ và kèm theo cả nền gieo.