Sau khi nghỉ hưu, thầy giáo Nguyễn An Sơn, xã Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk trở thành nông dân trồng cà phê hữu cơ. Ông áp dụng kỹ thuật trồng cà phê đa thân, sử dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, lãi gần 1 tỷ đồng/năm. Năm 2025, ông Nguyễn An Sơn được bình chọn là 1 trong 63 Nông dân Việt Nam xuất sắc 2025.
Rời bục giảng về làm nông dân trồng cà phê công nghệ cao, vườn cà phê kiểu mẫu ở Đắk Lắk
Trước khi nghỉ hưu, ông Nguyễn An Sơn (thôn 6, xã Cư Mgar, Đắk Lắk) từng là phó hiệu trưởng một trường THPT trên địa bàn huyện Cư Mgar (cũ).
Năm 2020, sau khi rời bục giảng, ông quyết định gắn bó với cây cà phê – loại cây đã gắn liền với đời sống gia đình ông suốt hơn 60 năm.
Khác với cách làm truyền thống, ông Sơn mạnh dạn nhổ bỏ những cây cà phê già cỗi, áp dụng mô hình cà phê đa thân, thả ngọn và tích hợp kỹ thuật mới.
Vườn cà phê 6,5 ha của gia đình nhanh chóng trở thành mô hình mẫu, sản xuất an toàn, bền vững và đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường.
Vườn cà phê công nghệ cao, trồng cà phê hữu cơ rộng hơn 6,5ha của gia đình ông Nguyễn An Sơn, ở thôn 6, xã Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk.
Ông Nguyễn An Sơn, Nông dân Việt Nam xuất sắc 2025 vui vẻ khoe những quả cà phê hữu cơ chín đỏ trong vườn cà phê tại thôn 6, xã Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk.
Ông Nguyễn An Sơn kiểm tra cây cà phê Đắk Lắk trồng theo phương pháp đa thân, thả ngọn.
Trước đó, gia đình ông làm cà phê theo phương pháp đơn thân, hãm ngọn, với mật độ khoảng 1.100 cây/ha, năng suất chỉ 3–3,5 tấn/ha, trong khi chi phí chăm sóc cao.
Ông Nguyễn An Sơn đã cải tạo đất kỹ lưỡng, bón lót phân hữu cơ và trồng cây với mật độ 2.200 cây/ha, mỗi cây được tạo hình từ nhỏ để duy trì 2–3 thân.
“Biến đổi khí hậu và chi phí sản xuất ngày càng cao. Nếu cứ làm theo lối mòn, khó có lãi. Sản xuất cà phê bền vững phải đảm bảo ba yếu tố: an toàn với môi trường, an toàn cho người sản xuất và an toàn cho người tiêu dùng. Đây là yêu cầu cấp thiết của nông nghiệp hiện đại tại Đắk Lắk”, ông Sơn chia sẻ.
Cùng với đó, ông Sơn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt Israel, áp dụng cà phê đa thân không hãm ngọn và canh tác hữu cơ.
Hệ thống này giúp cây phát triển cân đối, giảm công chăm sóc và nâng cao chất lượng hạt.
Cùng với đó, ông Sơn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt Israel, áp dụng cà phê đa thân không hãm ngọn và canh tác hữu cơ.
Hệ thống này giúp cây phát triển cân đối, giảm công chăm sóc và nâng cao chất lượng hạt.
Nhờ tưới nhỏ giọt, cây hấp thụ dinh dưỡng đều hơn, giảm thất thoát phân bón và tiết kiệm 40% nước so với phương pháp truyền thống – phù hợp với điều kiện khí hậu Đắk Lắk.
Thay vì tưới và bón phân dựa vào quan sát thời tiết, cây cà phê được cung cấp nước và phân bón định kỳ hằng tuần. Gia đình ông còn lập thực đơn chi tiết cho từng loại phân theo tháng, giúp giảm 15–30% lượng phân so với cách làm cũ.
Ông Nguyễn An Sơn trao đổi về hệ thống tưới nhỏ giọt cà phê tại vườn gia đình ở Đắk Lắk, giúp cây phát triển đều và tiết kiệm nước.
“Trước đây, với 1 ha cà phê, gia đình tôi dùng tới 2,5 tấn phân bóng mỗi năm. Giờ chỉ cần 1,5 tấn nhờ tưới nhỏ giọt và thực đơn chi tiết”, ông Sơn cho biết.
“Cây thả ngọn, đa thân giúp giảm công làm chồi, tỉa cành, tiết kiệm tới 5/6 công lao động. Hệ thống tưới nhỏ giọt cung cấp đúng dinh dưỡng vào đúng thời điểm, cây khỏe và năng suất cao hơn.”
Trồng cà phê đa thân, thả ngọn và tưới nhỏ giọt – Hướng đi mới cho nông nghiệp Đắk Lắk
Nhờ áp dụng đồng bộ các kỹ thuật, năng suất vườn cà phê của ông đạt trung bình 5,5 tấn nhân/ha, cao gấp 1,5 lần so với truyền thống.
Chỉ trong 5 năm, ông thu về 130 tấn cà phê, tổng giá trị khoảng 8,5 tỷ đồng, lợi nhuận gần 1 tỷ đồng/năm.
Các tiến bộ kỹ thuật còn giúp:Giảm 40% lượng nước tưới so với cách truyền thống; Giảm 30% phân vô cơ, thay bằng dinh dưỡng hòa tan và phân hữu cơ; Tiết kiệm 5/6 công lao động; Đảm bảo chất lượng quả đồng đều, dinh dưỡng đầy đủ, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
“Cách làm này không chỉ tăng năng suất mà còn thân thiện với môi trường, giảm tác động biến đổi khí hậu. Cây vẫn phát triển tốt với lượng nước ít, chất lượng hạt cao, chi phí thấp – giúp kinh tế gia đình bền vững”, ông Sơn nói.
Ngoài việc nâng cao năng suất, ông Nguyễn An Sơn còn chế biến cà phê bột mang thương hiệu riêng. Thương hiệu cà phê của ông đã được công nhận OCOP 3 sao, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và tạo dựng uy tín trên thị trường.
“Chúng tôi muốn người tiêu dùng thưởng thức hương vị cà phê ngon và yên tâm về chất lượng. Việc xây dựng thương hiệu và đạt chứng nhận OCOP giúp nâng tầm cà phê Đắk Lắk và tạo thêm nguồn thu ổn định cho gia đình”, ông Sơn chia sẻ.
Không chỉ làm giàu cho gia đình mà còn chia sẻ kinh nghiệm với cộng đồng. Ông Sơn thường hướng dẫn bà con về tái canh cà phê, kỹ thuật đa thân và tưới nhỏ giọt, giúp nhiều hộ cải thiện hiệu quả sản xuất tại Đắk Lắk.
Vườn cà phê của ông trở thành địa điểm tổ chức hàng trăm hội thảo của các cá nhân và tổ chức ở Đắk Lắk và nhiều tỉnh thành khác đến đến học hỏi kinh nghiệm.
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Nguyễn Hùng Vỹ, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk cho biết:
“Ông Sơn luôn dành thời gian để đưa mọi người tham quan và chỉ bảo tận tình, với kinh nghiệm có được ông chia sẻ lại cho những người khác.
Qua đó hội nông dân xã cũng đã tổ chức rất nhiều đoàn tham quan học tập học hỏi. Những vườn cà phê già cỗi muốn tái canh thì họ đều trồng theo mô hình cà phê đa thân không hãm ngọn”.
Tiến sĩ Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng, Phụ trách Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, đánh giá cách làm của ông Nguyễn An Sơn thể hiện rõ sự cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và trách nhiệm với môi trường, một hướng đi mà nông nghiệp Tây Nguyên đang rất cần.
“Cách làm thả ngọn, đa thân mà ông Sơn áp dụng là một hướng đi phù hợp trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay. Cây cà phê có tán lá dày, che phủ tốt, vừa giữ ẩm cho đất, vừa giảm áp lực sâu bệnh.
Đây là giải pháp kỹ thuật bền vững, giúp tăng năng suất nhưng đồng thời giảm chi phí chăm sóc, rất cần được nhân rộng tại các vùng cà phê trọng điểm của tỉnh Đắk Lắk”, Tiến sĩ Phan Việt Hà nhấn mạnh.
Những nỗ lực của ông Nguyễn An Sơn được ghi nhận: năm 2024 ông là “Nông dân xuất sắc tỉnh Đắk Lắk”, năm 2025 tiếp tục lọt vào danh sách “Nông dân Việt Nam xuất sắc”.
Từ một thầy giáo về hưu, ông đã viết nên câu chuyện thành công bằng tư duy khác biệt: dám thay đổi, áp dụng khoa học kỹ thuật mới để làm giàu cho gia đình, góp phần phát triển cộng đồng và giữ vững vị thế Đắk Lắk – thủ phủ cà phê Việt Nam.
“Chỉ cần nông dân dám thay đổi, học hỏi và áp dụng tiến bộ kỹ thuật, họ có thể nâng cao giá trị cây cà phê, tăng thu nhập, bảo vệ môi trường và đóng góp vào nông nghiệp bền vững tại Đắk Lắk”, ông Sơn nhấn mạnh.
Mô hình của ông Sơn, không chỉ thu nhập ổn định mà còn tạo ra giá trị xã hội: tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, truyền cảm hứng cho nhiều nông dân khác và khẳng định hướng đi đúng đắn của nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Đắk Lắk.