Mục đích
Tỉa cành, tạo tán giúp cây được phân phối đều ánh sáng qua đó tăng hiệu quả quang hợp. Quang hợp tốt sẽ tổng hợp được nhiều chất hữu cơ, đường, bột, chất béo, chất đạm làm tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm.
Tỉa cành, tạo tán làm mất đi nơi ở của sâu bệnh, đồng thời tạo cho cây bộ khung cành khỏe, các tán cây được phân phối đều để mang một khối lượng quả lớn.
Tạo tán
Khi cây còn nhỏ không nên tỉa bỏ ngọn cây. Nên tỉa bỏ những cành dày đặc, cành vượt, cành đan chéo nhau trên thân cây.
Đốn tạo hình:
Bấm ngọn khi thân chính được 4 - 5 tầng lá (cao 80 - 100 cm) để cho cây ra các chồi bên.
Cắt tỉa hết các chồi mọc yếu, chỉ giữ lại 3 - 5 chồi khỏe mạnh tạo với thân chính 1 góc 45 - 90 độ, các cành cách nhau 8 - 10 cm (đảm bảo khi cây lớn các cành cách nhau không quá 30 cm) phân đều về các phía để làm cành cấp 1.
Khi các cành cấp 1 dài 60 - 70 cm, bấm ngọn để tạo cành cấp 2 và tiếp tục như vậy để tạo cành cấp 3, 4 và 5, sau đó để cho cành phát triển tự nhiên. Cành thứ nhất cách mặt đất 50 - 80 cm.
Hoặc chỉ tạo đến cành cấp 3 và cho cành phát triển tự nhiên, không hạn chế về số lượng và độ dài nhưng phải chú ý tỉa bớt ở những nơi cành quá dày. Công việc này cần phải làm liên tục trong 2 - 3 năm đầu sau khi trồng, trước khi cây ra hoa.
Tạo hình cây xoài chuẩn:
Cây có 1 thân chính khỏe và mọc thẳng.
Cây có 4 - 5 cành cấp 1. Cành cấp 1 đầu tiên được giữ lại cách mặt đất ít nhất 50 cm, các cành mọc đều các hướng, tán lá tròn đều, cân đối.
Tỉa cành
Xác định các cành nhánh cần tỉa bỏ:
Cắt chồi mọc từ gốc ghép. Cắt tất cả các cành mọc cách mặt đất ≤ 50cm.
Loại bỏ các cành mọc xen giữa cách cành đã lựa chọn làm cành cấp 1, 2, 3.
Cùng một vị trí trên cây nếu có 2 cành mọc ra thì để 1 cành, còn cắt bỏ 1 cành.
Tỉa bỏ hết cành vượt mọc đứng bên trong tán, cành ốm yếu, cành bị sâu bệnh, cành mọc quá gần mặt đất để cây phát triển tốt.
Cách tỉa cành:
Chỉ nên tỉa cành, tạo tán khi trời khô ráo. Mùa nóng cắt vào những ngày trời nhiều mây để tránh nắng làm cháy vỏ những cành nằm ở bên trên. Không cắt tỉa quá 15% tổng số cành.
Việc tỉa cành, tạo tán cần được tiến hành thường xuyên, liên tục mới có thể tạo được cây xoài có bộ tán thông thoáng cân đối.
Vệ sinh vết cắt: Gọt nhẵn vết cắt, quét sơn, vôi hoặc thuốc trừ nấm cho vết cắt có đường kính ≥ 1cm. Hoặc có thể dùng băng keo nilon băng vết cắt cành lại để nước và sâu bệnh không tấn công vào vết thương.
Nếu cắt ngọn để khống chế chiều cao cây: Quét hỗn hợp Agri-Fos 400SL (hoạt chất Phosphorous acid) + thuốc Vimancoz 80 WP (có hoạt chất Mancozeb) để phòng bệnh và dùng vỏ chai thuốc cắt đôi rồi úp lên vết cắt.
Chăm sóc, kiểm tra sau khi cắt tỉa
Sau khi đốn tỉa cành cần kết hợp vệ sinh làm cỏ, thu gom những cành vừa cắt đem đốt bỏ để giảm nguồn sâu, bệnh lây lan cho vụ sau.
Cây sau cắt tỉa rất dễ bị bệnh xì mủ thân, thối rễ gây chết cây, nên xịt thuốc để phòng bệnh.
Bón phân và tưới nước giúp cây nhanh hồi phục, có thể dùng phân bón gốc hoặc phân bón lá.
Thăm vườn thường xuyên để phát hiện sớm sâu bệnh hại và các cành mới mọc sai vị trí để tiếp tục cắt tỉa.