Mục đích
Việc tỉa cành, tạo tán giúp tạo bộ khung của cây, cành khỏe, phân phối đều trong tán cây. Cây quang hợp tốt, hạn chế sâu bệnh hại.
Giúp vườn cây phân phối đều ánh sáng qua đó tăng hiệu quả quang hợp. Quang hợp tốt sẽ tổng hợp được nhiều chất hữu cơ, đường, bột, chất béo và cả chất đạm làm tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm.
Làm mất đi nơi ở lý tưởng cho sâu bệnh phát triển và khi xịt thuốc để xử lý sâu bệnh.
Giúp tạo cho cây bộ khung cành khỏe, phân phối đều trong tán cây để có thể mang một khối lượng quả lớn.
Tạo tán
Khi cây còn nhỏ không nên tỉa bỏ ngọn cây. Nên tỉa bỏ những cành dày đặc, cành vượt, cành đan chéo nhau trên thân cây.
Cây non - Đốn tạo hình: Tuyển chọn lại 4 - 5 cành phân bố đều theo các hướng, cách nhau 8 - 10 cm. Cành thứ nhất cách mặt đất 50 - 80 cm, nên theo định hướng tạo dáng cây có một bộ khung cơ bản thông thoáng.
Tiêu chuẩn tạo hình cây sầu riêng chuẩn
Có 1 thân chính khỏe và mọc thẳng.
Có 4 - 5 cành cấp 1. Cành cấp 1 đầu tiên được giữ lại cách mặt đất ít nhất 50 cm.
Các cành mọc đều các hướng. Tán lá tròn đều, cân đối.
Tỉa cành
Xác định các cành nhánh cần tỉa bỏ
Cành mọc đứng, cành bên trong tán, cành ốm yếu, cành bị sâu bệnh, cành mọc quá gần mặt đất.
Nên giữ lại: Cành khoẻ mạnh, cành ở độ cao 50 cm so với mặt đất.
Xác định vị trí cắt cành
Cắt chồi mọc từ gốc ghép, cắt tất cả các cành mọc cách mặt đất trên hoặc 50 cm.
Để lại các cành trên thân chính cách nhau 30 cm, còn những cành khác mọc ra trên thân chính thì nên cắt bỏ.
Cùng một vị trí trên cây nếu có 2 cành mọc ra thì để 1 cành còn cắt bỏ 1 cành.
Tỉa bỏ hết cành vượt mọc đứng bên trong tán, cành ốm yếu, bị sâu bệnh, cành mọc quá gần mặt đất để cây phát triển tốt.
Cách cắt tỉa cành
Khi cây nhỏ chỉ để 1 ngọn, tỉa bỏ hết chồi gốc, cắt hết cành mọc ra từ gốc ghép (chỉ thực hiện năm đầu tiên, sau sẽ hết), cành đầu tiên để cách mặt đất trên 50 cm, sau đó để các cành nhỏ trên thân chính cách nhau từ 8 - 10 cm, khi cây lớn khoảng cách không nên dưới 30 cm.
Tỉa bỏ hết cành vượt mọc đứng bên trong tán, cành ốm yếu, bị sâu bệnh, cành mọc quá gần mặt đất. Nếu trên một cây có 2 cành mọc cùng 1 vị trí thì cắt đi 1 cành. Không cắt ngọn cây vì tự nó đã có dạng hình tháp.
Thực hiện cắt tỉa cành vào những ngày trời mát, thoáng gió.
Tỉa cành tạo tán cần được tiến hành thường xuyên, liên tục mới có thể tạo được cây sầu riêng có bộ tán thông thoáng cân đối.
Vệ sinh vết cắt.
Gọt nhẵn vết cắt, quét sơn, vôi hoặc một loại thuốc trừ nấm cho vết cắt có đường kính trên hoặc bằng 1 cm. Hoặc có thể dùng băng keo nilon cuốn vết cắt cành lại cho nước và sâu bệnh không tấn công vào vết thương.
Khống chế chiều cao cây: Quét hỗn hợp Agri-Fos 400SL (hoạt chất Phosphorous acid) + thuốc Vimancoz 80 WP (hoạt chất Mancozeb) lên vết cắt để phòng bệnh và dùng nilon mỏng che lên vết cắt.
Chăm sóc, kiểm tra sau khi cắt tỉa
Sau khi đốn tỉa cành cần kết hợp vệ sinh làm cỏ, thu gom những cành vừa đốn đem đốt bỏ để giảm nguồn sâu, bệnh lây lan cho vụ sau.
Cây sau cắt tỉa rất dễ bị bệnh xì mủ thân, thối rễ gây chết cây, nên xịt thuốc để phòng bệnh xảy ra.
Bón phân và tưới nước giúp cây nhanh hồi phục, có thể dùng phân bón gốc hoặc phân bón lá.
Thăm vườn thường xuyên để phát hiện sâu bệnh hại sớm cũng như các cành mới mọc ra sai vị trí thì tiếp tục cắt tỉa.
Lưu ý
Phải kiểm tra theo dõi thường xuyên vườn cây để can thiệp kịp thời.
Cắt, tỉa tạo hình phải làm sớm, trong giai đoạn kiến thiết cơ bản. Khi cây chưa có hoa quả, chú ý cắt bỏ những cành vô hiệu, mọc sai vị trí để tránh cây mất sức và tiết kiệm dinh dưỡng cho cây. Tạo bộ khung tán cân đối để cây khỏe mạnh, đạt năng suất.
Cây sầu riêng trồng bằng phương pháp nhân giống vô tính thường cho nhiều nhánh mọc dầy gần mặt đất, do đó cần tạo hình cho cây trong những năm đầu.
Ngay sau khi trồng lưu ý chọn giữ một thân chính mọc thẳng. Sau khi các cành bên mọc ra, chọn giữ lại một số cành tốt làm giàn, loại bỏ các cành còn lại. Nên chọn các cành hợp với trục thân chính một góc khoảng 45 - 90 độ. Trong thời gian cây tiếp tục phát triển, các cành ban đầu cũng tiếp tục được chọn lại và loại bỏ các cành mới mọc xen kẻ giữa các cành giàn.
Tỉa bỏ những cành mọc thấp hơn 50 cm tính từ mặt đất để giảm bớt tác hại của bệnh do nấm Phytophthora gây nên. Các cành mọc khít nhau cũng cần loại bỏ.
Tỉa bỏ những cành nhỏ yếu mọc ra từ những cành lớn bên trong tán, những cành mọc thẳng đứng, để giúp cây được thoáng, thụ phấn dễ dàng và quả phát triển tốt hơn. Thường xuyên loại bỏ những nhánh sâu bệnh, khô chết và dập gãy.