Lựa chọn cây phân xanh
Có nhiều loại cây có thể trồng làm phân xanh. Thông thường chúng ta nên chọn loại cây có khả năng chịu hạn tốt, độ che phủ lớn, khả năng sản xuất sinh khối nhanh. Ví dụ: cỏ Stilo, muồng nhiều lá, cây cốt khí để trồng.
Trồng muồng (cây điền thanh) xen các nương chè ở Phú Thọ.
Chuẩn bị trước khi trồng cây phân xanh
Xác định thời vụ:
Tốt nhất là gieo vào tháng 2 - 3 dương lịch (vụ Xuân).
Cây giống:
Cây cốt khí hoặc cỏ Stilo... dạng hạt có sức sống tốt. Hiện nay cây cốt khí rất thích hợp với vùng đất đồi, lượng hạt gieo 10 - 15 kg/ha (0,3 - 0,6 kg/360m² sào Bắc Bộ hoặc 0,5-0,8 kg/500m² sào Trung Bộ).
Xác định khoảng cách gieo hạt:
Đối với nương chè gieo cây phân xanh cải tạo đất 1 năm trước khi trồng thì gieo khoảng cách hàng 70 - 75 cm, cây cách cây 40 cm. Gieo cả trong rạch dự định sẽ trồng chè sau này.
Đối với nương chè đào rạch trồng chè đồng thời trong năm gieo cây phân xanh thường áp dụng khoảng cách gieo 40 cm × 40 cm × 140 cm - 150 cm cả trên hàng chè và dưới rạch chè (hàng kép giữa hai hàng chè).
Chuẩn bị dụng cụ:
Cuốc, xẻng, cọc tre (đường kính 1 - 2 cm, dài 1,0 - 1, 2m), dây buộc...
Đào rạch theo hàng đã xác định:
Miệng rạch rộng 50 - 55 cm, đáy rộng 40 - 45 cm, sâu 40 cm.
Phân bón:
Phân hữu cơ: 20 - 25 tấn/ha, Lân supe 700 - 800 kg/ha (100 kg P2O5/ha).
Cách bón: Toàn bộ phân hữu cơ + phân lân trộn đều, rải mỏng theo rạch, sau đó phủ đất lên, bón trước khi trồng 1 tháng.
Gieo trồng, chăm sóc và thu hoạch
Gieo hạt:
Đặt hạt vào giữa hốc, rạch, lấp đất kín bằng một lớp đất tơi xốp dày 2 - 3 cm.
Bón phân:
Khi cây có 2 - 3 lá thật bón thúc 15 kg N/ha. Bón phân chăm sóc cây phân xanh là phương thức đổi lân lấy Đạm, có thể bón bổ sung 100 kg Lân supe cùng 30 kg Urê/ha cho cây cốt khí thời kỳ cây cao dưới 20 cm.
Cây cốt khí.
Làm cỏ và cắt tỉa:
Cần chú ý phòng trừ cỏ dại và trâu bò phá hại.
Cắt tỉa định kỳ thân lá để làm phân bón tại chỗ.
Thu hoạch phân xanh:
Năm thứ hai (trồng chè) khi cây cốt khí cao 70 - 80 cm tiến hành cắt tỉa. Với những cây gieo ở rạch chè thì cắt sát mặt đất, phần lá cắt để tại chỗ, với cây nằm ngoài hàng chè cắt phần ngọn để lại phần gốc cao 30 - 40 cm (cách mặt đất 30 - 40 cm) thân lá cắt được cho vào rạch chè.
Cây cốt khí trồng ở năm thứ nhất nếu tốt cắt được 2 lần vào tháng 8 và tháng 10, năm thứ hai thu hoạch được 3 lần vào tháng 5, tháng 7 và tháng 10. Sau 2 năm trồng cốt khí lượng phân xanh thu được là 15 - 20 tấn/ha.
Những nương chè được trồng xen cây cốt khí khi chè trồng đã qua mùa hè, cây chè đã bén rễ, từ tháng 9 - 10 phải tiến hành cắt tỉa cành lá cốt khí hai bên hàng chè. Tháng 2 năm sau tiến hành tỉa thưa cây cốt khí, cứ 2 - 3 m để lại 1 cây làm cây bóng tạm thời.
Khi chè đưa vào kinh doanh thì phá bỏ cây cốt khí vì sang tuổi 3 khả năng tái sinh của cốt khí rất yếu, năng suất chất xanh thấp làm cản trở cho thao tác hái chè và phun thuốc trừ sâu.