Xã Tân Hưng, huyện Vĩnh Bảo (nay là xã Vĩnh Bảo) thành phố Hải Phòng là vùng đất ven sông Hóa, được thiên nhiên ưu đãi với lớp đất phù sa màu mỡ, khí hậu thuận lợi, rất phù hợp với các loại cây trồng ngắn ngày.
Trong những năm gần đây, cây dưa vàng trở thành một trong những nông sản chủ lực của địa phương. Nhờ chất lượng thơm ngon, ngọt thanh, mẫu mã đẹp, dưa vàng Tân Hưng được thị trường trong và ngoài huyện đón nhận tích cực.
Gia đình anh Nguyễn Văn Ánh ở xã Vĩnh Bảo, TP.Hải Phòng đã mạnh dạn vay vốn đầu tư gần 1 tỷ đồng để xây dựng mô hình trồng dưa vàng trong nhà màng. Ảnh KNHP.
Những vụ đầu tiên, nhờ chăm sóc tỉ mỉ và tuân thủ kỹ thuật, cây dưa vàng đạt năng suất cao, ổn định, mang lại thu nhập khá, góp phần cải thiện đời sống cho nhiều hộ nông dân. Từ hiệu quả ban đầu, diện tích trồng dưa tại địa phương không ngừng mở rộng.
Tuy nhiên, quá trình phát triển nóng cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Do chưa tuân thủ đúng quy trình luân canh, kỹ thuật canh tác và các khuyến cáo chuyên môn từ cán bộ khuyến nông, nhiều hộ dân trồng dưa liên tục trên cùng diện tích trong thời gian dài. Hệ quả là đất bị bạc màu, sinh vật có hại tích tụ, khiến cây dưa suy yếu, dễ bị sâu bệnh tấn công. Đặc biệt, bệnh thán thư trên quả (một loại bệnh nấm nguy hiểm gây thối quả) khiến dưa giảm chất lượng nghiêm trọng, nhiều hộ mất trắng mùa vụ, thiệt hại kinh tế lớn.
Trong điều kiện thời tiết miền Bắc ngày càng cực đoan, mưa nắng thất thường, mô hình trồng dưa ngoài đồng ruộng truyền thống bộc lộ nhiều rủi ro khó kiểm soát sâu bệnh, tốn chi phí thuốc bảo vệ thực vật, phụ thuộc vào mùa vụ và năng suất thiếu ổn định.
Trước những bất cập đó, việc chuyển đổi phương thức canh tác, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là xây dựng mô hình trồng dưa vàng trong nhà màng được xem là giải pháp hiệu quả và bền vững.
Nhà màng giúp kiểm soát tốt môi trường canh tác, hạn chế sâu bệnh, giảm thiểu tác động của thời tiết, đồng thời cho phép sản xuất quanh năm, không phụ thuộc mùa mưa hay mùa khô. Kết hợp với hệ thống tưới nhỏ giọt hiện đại, cây trồng được cung cấp dinh dưỡng chính xác, tiết kiệm nước và nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón.
Nhận thấy tiềm năng từ mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, năm 2024, gia đình anh Nguyễn Văn Ánh ở xã Tân Hưng, huyện Vĩnh Bảo(nay là xã Vĩnh Bảo) thành phố Hải Phòng đã mạnh dạn vay vốn đầu tư gần 1 tỷ đồng xây dựng hệ thống nhà màng, nhà lưới trên diện tích 1.200m².
Hệ thống này được trang bị công nghệ tưới nhỏ giọt hiện đại, giúp tiết kiệm nước, cung cấp dinh dưỡng chính xác và giảm thiểu sâu bệnh. Tuy nhiên, cơn bão Yagi tháng 9/2024 đã khiến toàn bộ nhà màng bị phá hủy, dù mới thu hoạch được một vụ đầu tiên.
Không nản chí, anh chị quyết tâm xây dựng lại từ đầu và mở rộng thêm 500m² với thiết kế 3 nhà màng liền kề. Trong vụ trồng tiếp theo, anh chị đưa vào 11 luống dưa với khoảng 1.100 dây, tỷ lệ sống đạt tới 98%.
Vườn dưa vàng trong nhà màng sắp cho thu hoạch. Ảnh KNHP.
Phấn khởi vì được mùa dưa vàng, anh Ánh chia sẻ, được cán bộ Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo hướng dẫn tận tình từ khâu gieo hạt, chế độ dinh dưỡng đến quy trình tưới nước, sau 75 ngày, vườn dưa cho thu hoạch với sản lượng khoảng 1.500kg, quả đạt trung bình từ 1,5 – 1,6kg. Với giá bán 30.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi gần 30 triệu đồng/vụ.
Được biết, mỗi năm, mô hình có thể canh tác 3 vụ, chỉ nghỉ 2 tuần giữa các vụ để vệ sinh nhà màng. Anh chị cũng đang thử nghiệm giá thể trồng mới gồm 50% đất, 30% phân hữu cơ ủ hoai, 20% xơ dừa giúp giữ ẩm tốt, cung cấp dinh dưỡng, hạn chế bệnh rễ và cải thiện độ tơi xốp của đất.
Lãnh đạo Trạm Khuyến nông Vĩnh Bảo cho biết, việc chuyển đổi sang trồng dưa vàng trong nhà màng giúp người nông dân chủ động sản xuất quanh năm, ít phụ thuộc thời tiết, kiểm soát sâu bệnh tốt hơn và giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật. Đặc biệt trong mùa hè nắng nóng, nhà màng giữ ẩm và điều hòa nhiệt độ hiệu quả, giúp cây sinh trưởng đồng đều. Chúng tôi cũng đang hỗ trợ gia đình mở rộng thêm các loại cây khác như dưa chuột baby, tận dụng tối đa đất đai và tạo thêm việc làm cho lao động địa phương.
Dù chi phí đầu tư ban đầu tương đối cao, nhưng hiệu quả mang lại rõ rệt, mô hình trồng dưa vàng công nghệ cao đáp ứng xu hướng thị trường, đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao giá trị nông sản.