Yêu cầu về giá thể
Giá thể đảm bảo độ tơi xốp, thoáng khí, khả năng giữ nước và thoát nước, hạn chế tối đa tình trạng ngập úng.
Giá thể cần phải sạch, nói không với mầm bệnh, sâu hại và nấm mốc.
Giá thể phải tạo ra được một môi trường sống giàu dinh dưỡng giúp cây phát triển tốt nhất.
Dưới đây là một số giá thể trồng lan Kiếm thường sử dụng:
Than củi
Ưu điểm
Than củi có độ bền cao, duy trì được trạng thái từ 2 - 3 năm.
Than củi khi làm thành giá thể đảm bảo có độ thông thoáng giúp cây ít nhiễm bệnh, ngăn ngừa nấm và hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn.
Xử lý than củi bằng cách ngâm nước trước khi trồng lan.
Nhược điểm
Giữ ẩm kém.
Trữ muối bên trong dễ gây chết cây lan.
Để khắc phục những tình trạng trên, bạn chỉ cần thường xuyên tưới nước để đào thải muối và đảm bảo cung cấp đủ độ ẩm cho rễ cây.
Lưu ý
Lót than dưới đáy chậu khoảng 1/3 chiều cao của chậu, sau đó cho thêm 1 lớp mỏng xơ dừa đã được băm nhỏ.
Đặt cây lan vào chậu với tư thế đứng thẳng, sau đó cho thêm 1 lớp mỏng xơ dừa nữa vào chậu, vỗ xung quanh chậu cho xơ dừa xuống đều rồi tưới nước.
Bạn cũng có thể chỉ trồng than củi, không cần xơ dừa băm nhỏ cũng được.
Xơ dừa
Bạn có thể dùng vỏ quả dừa già chặt thành những miếng nhỏ, chiều ngang 2 -3 cm, chiều dài 4 - 5 cm, sau đó xử lý vỏ dừa để vỏ dừa mềm và bớt chất tanin.
Còn xơ dừa được nghiền nhỏ từ vỏ dừa.
Ưu điểm
Giá thành rẻ, dễ tìm nên giá thể này được ưu tiên sử dụng nhiều.
Thông thường giá thể này được sử dụng cho những mô hình trồng lan lớn vì giá thành rẻ, dễ tìm kiếm, giữ lại độ ẩm tốt.
Nhược điểm
Giá thể rất dễ mục nát, sau 6 tháng thì nên thay giá thể trồng 1 lần.
Đặc biệt giá thể xơ dừa còn tiềm ẩn nấm, mầm bệnh và ốc sên. Sử dụng xơ dừa khiến lan dễ gặp phải tình trạng còi cọc chậm phát triển, thối rễ do nhanh mục nát, tạo điều kiện để vi khuẩn tấn công gây thối rễ cây.
Sử dụng vỏ dừa/xơ dừa để trồng lan, bạn cần hạn chế tưới quá nhiều nước, kiểm tra và phòng trừ sâu bệnh thường xuyên.
Cách dùng vỏ dừa/xơ dừa
Lót vỏ dừa (đã được cắt nhỏ thành từng đoạn) dưới đáy chậu khoảng 1/3 chiều cao của chậu, sau đó cho thêm 1 lớp mỏng xơ dừa đã được băm nhỏ.
Đặt cây lan vào chậu với tư thế đứng thẳng, sau đó cho thêm 1 lớp mỏng xơ dừa nữa vào chậu, vỗ xung quanh chậu cho xơ dừa xuống đều rồi tưới nước.
Có thể thay chậu nhựa bằng gáo dừa hoặc trái dừa khô để trồng cho Lan.
Vỏ dừa miếng lớn dùng để ghép lan lên hay ép 2 miếng lại tạo thành bầu trồng Lan, vỏ dừa chặt khúc nhỏ dùng để làm đất trồng cho Lan.
Xơ dừa cần phải được xử lý rồi mới đem dùng.
Cách xử lý vỏ dừa/xơ dừa
Xử lý vỏ dừa.
Xơ dừa cần phải xử lý để không có nguồn nấm gây bệnh và loại bỏ 2 chất không tốt cho cây là chất chát Tanin và chất chua Lignin. Đây là 2 chất có tác động trực tiếp làm cản trở quá trình phát triển của cây trồng: Làm tắc đường hút không khí, dinh dưỡng của cây trồng, 2 chất này khó phân hủy, đặc biệt Lignin chỉ hòa tan trong môi trường kiềm sẽ làm cây chậm phát triển, bị còi cọc, nhiễm độc… Lâu dần sẽ làm chết cây.
Bước 1: Xử lý vỏ dừa/xơ dừa thô tạo thành mụn xơ dừa
Vụn xơ dừa.
Bước 2: Tách chất chát Tanin
Ngâm vỏ dừa/xơ dừa thô từ 2 đến 3 ngày vào thùng chứa nước (100 lít).
Sau ngày thứ 3, bạn đổ nước trong thùng ra, lúc này nước ngâm sẽ có màu sẫm còn mụn dừa sẽ có màu đỏ.
Tuy dễ tan trong nước nhưng bạn nên lặp lại bước này khoảng 3 lần để chắc chắn rằng chất chát Tanin đã được loại bỏ hoàn toàn.
Bước 3: Tách Lignin
Để tiết kiệm tối đa thời gian và công sức, bạn nên sử dụng vôi để tách Lignin.
Chuẩn bị một thùng nước sạch, đổ 2 kg vôi vào nước.
Cho mụn dừa đã được xử lý tách Tanin vào ngâm, dùng que đủ dài, cứng để khuấy đều mụn dừa.
Ngâm trong nước này từ 5 đến 7 ngày để Lignin hòa tan hoàn toàn trong nước.
Tiến hành xả lại với nước sạch để loại bỏ cả Lignin, cả vôi bột (Vôi bột cũng là tác nhân gây ảnh hưởng xấu đến quá trình tiếp theo). Để loại bỏ hoàn toàn, bạn nên cho vào nước sạch để ngâm 1 ngày. Tiến hành liên tục từ 3 đến 5 ngày tiếp theo.
Mụn dừa sau khi đã xử lý loại bỏ hết các chất độc hại, để ráo nước, phơi khô, càng khô thì càng tốt.
Viên đất nung
Viên đất nung còn được gọi là đá núi lửa có chứa khoáng chất và vi lượng, tạo điều kiện thuận lợi nhất để Lan Kiếm sinh trưởng và phát triển.
Gía thể này không gây tình trạng hoai mục, ngấm nước dễ dàng, giữ ẩm tốt. Đặc biệt là viên đất nung tạo được độ thông thoáng giúp bộ rễ phát triển tốt nhất.
Vỏ trấu hun
Là giá thể trồng Lan Kiếm rất tốt. Đây là giá thể chủ yếu của các nhà vườn ở Nhật Bản. Hiện nay các nhà vườn ở Đà Lạt cũng sử dụng nhiều loại giá thể này.
Bạn cần chọn loại vỏ trấu sau khi hun còn giữ nguyên cánh hoặc những mảnh cánh trấu.
Bạn có thể trộn trấu hun với các giá thể khác như: đất nung, xỉ than.
Dớn
Ưu điểm
Dớn trắng có nhiều ưu điểm thích hợp cho việc trồng lan, được nhiều nước trên thế giới sử dụng. Đây là một loại rêu thủy tiễn (Sphagnum sp.), mọc ở vùng đầm lầy ẩm ướt, vùng lạnh hay núi cao.
Dớn trắng
Dớn trắng có khả năng giữ nước và độ bền cao (lâu mục) nên tiết kiệm được thời gian tưới và thay giá thể trồng, tách hay thay chậu dễ dàng.
Dớn có chứa lượng dưỡng chất dồi dào, giữ ẩm tốt, tạo hình rễ cây đẹp.
Nhược điểm
Nếu chỉ trồng riêng dớn thì chậu lan cũng không có độ thoáng.
Không nên lấy dớn quá vụn vì dễ bị mục nát, gây bí, không thoát nước ở chậu lan. Vì vậy, khi sử dụng dớn để làm giá thể, nên kết hợp cùng với một loại giá thể khác thì cây mới dung nạp dinh dưỡng được tốt hơn.
Lưu ý:
Khi chuẩn bị xong chậu thì cho cây lan vào chậu, lấy dớn trắng quấn kín rễ, nhét xung quanh cây thật chặt.
Gốc cây lan phải thấp hơn miệng chậu khoảng 1 cm và phần dớn ngang gốc lan.