Với đặc thù khí hậu khô hạn, địa hình dốc, Bắc Trung Bộ có tiềm năng thành vùng sản xuất dứa hàng đầu nếu biết tận dụng lợi thế tự nhiên, đầu tư bài bản.
Theo PGS.TS Lê Quốc Doanh, nguyên Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, vùng Bắc Trung Bộ, đặc biệt là Nghệ An và các tỉnh phụ cận đang sở hữu những điều kiện lý tưởng để phát triển cây dứa, nhất là giống MD2.
“Trời càng khô, độ Brix càng cao. Cây chịu hạn giỏi, bão vào cũng không đổ, canh tác gần như hữu cơ”, ông phân tích, đồng thời nhấn mạnh chính khí hậu khắc nghiệt, nếu biết vận dụng lại là lợi thế cạnh tranh. Ông Doanh cho rằng, dứa là một trong số ít cây ăn quả có thể sinh trưởng tốt dưới điều kiện nắng nóng, ít mưa kéo dài, vốn là đặc trưng khí hậu Bắc Trung Bộ.
PGS.TS Lê Quốc Doanh, nguyên Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam. Ảnh: NNMT.
Về thị trường, dứa có nhu cầu tiêu thụ lớn trong và ngoài nước nhưng điều khiến nông dân e ngại lâu nay là bài toán đầu ra. Theo ông Doanh, trở ngại này đang dần được tháo gỡ khi Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) cam kết đầu tư và đồng hành lâu dài với vùng.
“Tôi đặc biệt yên tâm khi Doveco đầu tư vào đây. Đây là một doanh nghiệp chuyên nghiệp, có hệ sinh thái chế biến bài bản”, ông Doanh nói tại Diễn đàn Kết nối sản xuất và tiêu thụ nông sản vùng Bắc Trung Bộ sáng 6/8 (Diễn đàn do Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Hội Làm vườn Việt Nam, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An tổ chức theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Nếu mở rộng diện tích vùng trồng, ông Doanh tin rằng cây dứa hoàn toàn có thể trở thành "cây tỷ đô” tiếp theo của khu vực.
Không như cam, nhãn, xoài... có tính mùa vụ, cây dứa có thể trồng và thu hoạch quanh năm, tạo lợi thế lớn trong xuất khẩu. Vì vậy, ông Doanh cho rằng việc lựa chọn cây dứa là định hướng đúng nếu địa phương và người dân có chiến lược lâu dài, gắn sản xuất với doanh nghiệp và thị trường.
Cây dứa đặc biệt thích hợp với khí hậu khô hạn. Ảnh: NNMT.
Tán thành quan điểm mở rộng diện tích dứa tại Bắc Trung Bộ, bà Bùi Thị Hồng Hà, Trung tâm Nông nghiệp Hữu cơ (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) trăn trở khi nông dân mở rộng diện tích dứa nhưng chưa có phương án tiêu thụ bền vững.
Theo bà Hà, cây dứa có nhiều lợi thế để phát triển tại các tỉnh Bắc Trung Bộ, đặc biệt là trên những chân đất chuyển đổi từ đất lúa kém hiệu quả hoặc vùng gò đồi thiếu nước tưới. Đây là cây trồng phù hợp với điều kiện khô hạn, có thể cho thu nhập cao hơn so với lúa hay cây công nghiệp ngắn ngày. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cần bền vững, tránh mang tính tự phát, thiếu liên kết giữa người trồng với doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu.
Dù là cây trồng tiềm năng nhưng nếu không gắn cây dứa với thị trường thì nông dân sẽ rơi vào cảnh được mùa mất giá. Nhiều hộ dân trồng dứa chỉ dựa vào kinh nghiệm, chưa nắm chắc kỹ thuật nên chất lượng không đồng đều, khó vào được chuỗi xuất khẩu chính ngạch.
Trên cơ sở đó, bà Hà cho rằng những hộ dân chuyển đổi rất cần các doanh nghiệp đầu tư vào vùng nguyên liệu nhằm tạo ra chính sách khuyến khích đủ mạnh, hạ tầng kho bãi, giao thông.