Những ngày đầu tháng 9/2025, khi nhiều địa phương ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) bước vào cao điểm thu hoạch vụ hè thu, nông dân vui trúng mùa nhưng lại lo đầu ra. Giá lúa giảm, thương lái thu mua chậm, trong khi chi phí sản xuất neo cao.
Thu hoạch khoảng 1 triệu ha lúa hè thu
Theo Cục Trồng trọt, vụ lúa hè thu 2025 toàn vùng ĐBSCL gieo sạ khoảng 1,8 triệu ha, năng suất bình quân đạt hơn 6 tấn/ha, sản lượng ước tính trên 10 triệu tấn lúa.
Đến nay, toàn vùng ĐBSCL đã thu hoạch khoảng 1 triệu ha lúa hè thu, nhưng năng suất giảm và chi phí cao khiến lợi nhuận không đạt kỳ vọng.
Theo đó, tại Cần Thơ, lúa Đài Thơm 8, OM18 hiện chỉ còn 5.400-5.800 đồng/kg, giảm 700-900 đồng/kg; lúa OM5451 xuống 5.000-5.500 đồng/kg; lúa ST24 chỉ còn 7.200-8.000 đồng/kg, giảm 800-1.200 đồng/kg.
Ở An Giang, giá lúa OM18 hạ từ 7.200 đồng xuống còn 6.200 đồng/kg.
Tại Cà Mau, lúa chất lượng cao ST24, ST25 dao động 7.500-8.200 đồng/kg, nhưng các giống đại trà như HB1, OM18 chỉ khoảng 5.500-6.000 đồng/kg, khó tìm đầu ra.
Tại Cà Mau, do mưa nhiều vào cuối vụ, nhiều nông dân phải thu hoạch sớm để tránh đổ ngã, chấp nhận bán lúa với giá thấp. Giá giảm, tiêu thụ chậm, trong khi sản lượng lúa thu hoạch ngày một nhiều đang tạo áp lực lớn cho nông dân tại vùng ĐBSCL.
Chuyên gia nêu giải pháp phát triển bền vững
Theo ông Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế vùng ĐBSCL, việc giảm từ 3 vụ xuống 2 vụ/năm, tập trung vào các giống dài ngày, chất lượng cao, cũng được khuyến khích để vừa đảm bảo đầu ra, vừa mở thêm sinh kế cho nông dân.
Đồng thời, cần tăng cường liên kết chuỗi giá trị giữa nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp để hạn chế tình trạng bị thương lái ép giá mỗi khi thị trường biến động.
Bên cạnh việc ứng phó trước mắt, các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển đổi cơ cấu giống lúa, áp dụng các kỹ thuật canh tác thông minh và nâng cao giá trị chế biến gạo xuất khẩu.
Nếu được thực hiện đồng bộ, các giải pháp này không chỉ giúp nông dân giảm thiệt hại trong các vụ mùa ngắn hạn mà còn tạo nền tảng phát triển bền vững, giúp vùng ĐBSCL duy trì vị thế là vựa lúa quốc gia và gia tăng khả năng cạnh tranh của lúa gạo trên thị trường thế giới.