Tại các vùng trồng chè các tỉnh phía Bắc như Phú Thọ, Thái Nguyên, Sơn La trong tháng 8/2024 cần đề phòng sự phát sinh gây hại của bọ xít muỗi. Chúng có thể gây hại nặng, đục quả, làm giảm chất lượng và sản lượng vườn chè.
Đặc điểm nhận biết bọ xít muỗiTrưởng thành: có hình dạng giống con muỗi, kiểu miệng chính hút, vòi dài đến ngực thân dài khoảng 4,3-5,2mm. Đầu có mắt kép đen, đầu màu nâu và có các vệt, dải màu vàng, mắt kép màu nâu đen, 2 râu đầu dài màu nâu.
Trứng: Hình ô van, màu trắng trong suốt, phía đầu nhỏ của trứng có 2 lông mảnh dài không bằng nhau nhô ra ngoài mô cây, trứng nằm trong phần cọng búp hoặc trên gân chính lá non
Bọ xít non: Khi mới nở có màu vàng có nhiều lông, đến khi đẫy sức chuyển sang màu xanh ánh vàng, chuỳ và mầm cánh có màu vàng nâu, mầm cánh phủ hết đốt bụng thứ 4. Bọ xít non thường sống theo nhóm 2 - 3 con trên một búp hoặc trên lá non gần búp.
Sâu non tuổi 5: Màu cánh nâu kéo dài ở dụng, thân phát triển mạnh theo chiều dài, đôi chân sau phát triển rõ, gợn nhiều vết đen. Sâu non chưa có cánh phát triển đầy đủ ít di chuyển, gây tác hại nặng trên từng bụi chè và vùng nhỏ.
Vòng đời của bọ xít muỗi khoảng từ 27 - 45 ngày, tùy thuộc nhiệt độ môi trường.
Triệu chứng gây hại của bọ xít muỗi trên cây chèBọ xít muỗi giai đoạn sâu non và trưởng thành đều gây hại cây chè.
Bọ xít dùng vòi chọc thủng các phần non mềm của lá, búp cây chè để hút nhựa.
Kích thước và số lượng vết châm của bọ xít thay đổi theo tuổi của bọ xít, thời tiết và thức ăn.
Số lượng vết châm của bọ xít non nhiều nhưng nhỏ, số lượng vết châm của bọ xít trưởng thành ít nhưng lớn hơn.
Bọ xít muỗi thường tập trung gây hại từng bụi, từng đám chè, búp chè bị hại cong queo, cháy thui đen không thu hoạch được và làm ảnh hưởng đến năng suất các lứa búp tiếp theo.
Bọ xít muỗi chích hút phần non làm cho chè bị đắng làm chất lượng chè kém. Cây con chưa đốn bị hại nặng không lớn được.
Vùng chè bị bọ xít muỗi hại nặng, lá màu đen thường có bệnh sùi cành.
Điều kiện phát sinh, phát triển để bọ xít muỗi gây hại vườn chèBọ xít muỗi hại chè thường tăng nhanh mật độ khi nhiệt độ không khí vào khoảng 20 - 27°C và ẩm độ không khí cao từ 90% trở lên. Vì thế bọ xít muỗi gây hại chè nhiều vào giai đoạn trời nhiều mưa, ẩm ướt.
Mùa hè bọ xít muỗi hoạt động gây hại vào buổi sáng sớm, chiều tối hoặc sau cơn mưa trời hửng nắng.
Mùa hè thu số lượng vết châm nhiều hơn mùa đông, vết châm ở lá, búp non có kích thước lớn hơn vết châm ở lá, búp già.
Mùa đông bọ xít muỗi thường hoạt động gây hại mạnh vào buổi trưa và buổi chiều.
Ở Miền Bắc: 1 năm có 8 lứa sâu chia 3 thời kỳ chính:
Từ tháng 4 - 6 bắt đầu xuất hiện số lượng nhỏ, gây hại ít.
Từ tháng 7 - 9 mật độ cao nhất và gây hại nghiêm trọng.
Từ tháng 10 - 12 mật độ tương đối cao và gây hại tương đối nhiều.
Ở Bảo Lộc (Lâm Đồng) bọ xít muỗi gây hại quanh năm, nhưng hại nặng đặc biệt vào mùa mưa.
Biện pháp phòng ngừa bọ xít muỗi gây hại vườn chè* Biện pháp canh tác kỹ thuật:
- Thu hái chè và chăm sóc chè đúng kỹ thuật để giúp cây chè hồi phục tốt. Hái chè thường xuyên (hái san trật) sẽ loại bỏ được nhiều trứng bọ xít muỗi, khi hái chè chú ý hái hết toàn bộ các búp bị hại.
- Chăm sóc phù hợp như bón phân, tưới nước, diệt cỏ dại, tạo độ thông thoáng cho nương chè để cây chè nhanh chóng ra các chồi mới.
- Loại bỏ các cây ký chủ phụ của bọ xít muỗi ở trên, trong và xung quanh nương chè.
- Không nên trồng cây che bóng quá nhiều trên nương chè.
- Thường xuyên kiểm tra nương chè để phát hiện, đánh giá để có các quyết định kịp thời, đặc biệt vào thời điểm bọ xít muỗi phát sinh gây hại nặng.
- Theo dõi bọ xít muỗi, có thể đếm trực tiếp bọ xít trên búp hoặc theo dõi liên tục tỷ lệ búp bị hại.
Phương pháp điều tra như sau: Ở 5 điểm chéo góc. Mỗi điểm ngắt 10 - 20 búp chè. Đếm trực tiếp bọ xít trên búp hoặc theo dõi tỷ lệ búp bị hại, tính tỷ lệ búp bị hại. Chỉ tiêu theo dõi: mật độ (con/búp), tỷ lệ hại (%).
* Biện pháp sinh học:
Bảo vệ các loại thiên địch trên nương chè bằng cách giảm phun thuốc bảo vệ thực vật và chọn lọc các loại thuốc bảo vệ thực vật ít độc hại với ký thiên địch.
Biện pháp trừ bọ xít muỗi hại chè an toànTrên cơ sở theo dõi mật độ, tỷ lệ búp bị hại, kết hợp với số lượng thiên địch có trên nương chè, tình hình thời tiết khí hậu, biện pháp thu hái... để có các quyết định có nên can thiệp bằng thuốc trừ sâu hay không.
Biện pháp diệt trừ bọ xít muỗi hại chè bằng thuốc bảo vệ thực vậtCác loại thuốc bảo vệ thực vật nên sử dụng:
Abamectin
Abamectin 35.00g/l + Emamectin benzoate 1.00g/l
Acetamiprid
Azadirachtin
Bacillus thuringiensis var. kurstaki
Oxymatrine
Thiamethoxam
Citrus oil
Hướng dẫn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách
- Chỉ sử dụng thuốc khi điều tra mật độ đạt ngưỡng phòng trừ.
- Đảm bảo thời gian cách ly đúng quy định với từng loại thuốc BVTV.
- Nếu phun trễ, khi bọ xít muỗi đã phá hại trên diện rộng hay đang giai đoạn trưởng thành thì hiệu quả sẽ kém.
- Ưu tiên sử dụng các thuốc sinh học, chỉ sử dụng thuốc hóa học khi lượng sâu bệnh phá hại nhiều.
- Sử dụng thuốc BVTV cần đọc kỹ thông tin trên bao bì và sử dụng theo 4 đúng: Đúng thuốc, đúng lúc, đúng nồng độ liều lượng và đúng cách.
- Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Ban Biên Tập