Số liệu từ Hiệp hội Rau quả Việt Nam hẳn sẽ khiến nhiều người bất ngờ khi trong 4 tháng đầu năm 2025, Việt Nam nhập lượng cau tương đối lớn với mức tăng trưởng lên tới 1.303% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 11,334 triệu USD. Vậy, doanh nghiệp Việt Nam nhập cau để làm gì?
Cụ thể, số liệu của Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho thấy, trong 4 tháng đầu năm 2025, giá trị kim ngạch nhập khẩu quả cau của Việt Nam đạt 11,334 triệu USD, tăng tới 1.303% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi đó, xuất khẩu cau của Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2024 chỉ đạt khoảng 1 triệu USD, trong khi con số này năm 2024 là 34.,93 triệu USD, tăng 83% so với năm 2023.
Việt Nam nhập khẩu lượng cau lớn từ một số nước Đông Nam Á rồi lại tái xuất sang Trung Quốc. Ảnh: ĐĐK
Lý giải cho việc Việt Nam tăng nhập khẩu quả cau một cách đột biến, đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, phần lớn lượng cau nhập khẩu được tái xuất sang Trung Quốc.
Theo truyền thông Trung Quốc, sản lượng cau tươi ở đảo Hải Nam - vùng nguyên liệu chiếm hơn 90% diện tích trồng cau ở Trung Quốc giảm mạnh, nguyên nhân do bệnh vàng lá trên cây cau. Ngoài ra, bão Yagi năm 2024 đã làm nhiều vườn cau ngã đổ, ước tính sản lượng cau ở đảo giảm tới 40% cho nên Trung Quốc phải tìm đến các nguồn cung khác, trong đó Việt Nam là một nguồn cung lớn nhất.
Do sản lượng cau trong nước không đáp ứng đủ nhu cầu, nên các doanh nghiệp Việt Nam đã nhập khẩu thêm cau từ các nước Đông Nam Á như Philippines, Indonesia… để phục vụ xuất khẩu sang Trung Quốc.
Hồi cuối năm 2024, giá cau tươi ở nhiều địa phương trong cả nước đã tăng cao kỷ lục. Theo đó, tại các tỉnh như Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Tây Ninh, Tiền Giang, Kiên Giang, giá cau dao động từ 80.000 - 85.000 đồng/kg. Riêng khu vực phía Bắc như Bắc Ninh, Nam Định giá cau thậm chí có thể lên tới 90.000 đồng/kg do nguồn cung hạn chế.
Các thương lái trực tiếp thu mua cau cho biết nguyên nhân giá cau tăng và duy trì ở mức cao trong nhiều tháng là do Trung Quốc đang thiếu nguồn cung, dẫn đến việc tăng cường nhập khẩu cau từ Việt Nam.
Trung Quốc mua nhiều cau Việt Nam là để phục vụ cho sản xuất kẹo cau, một món ăn truyền thống được ưa chuộng. Cau non, khi chưa hình thành hạt hoặc chỉ có hạt rất nhỏ, là loại cau được thương lái Trung Quốc săn đón. Sau khi thu mua cau non, họ sẽ luộc cau với nước sôi, sấy khô và chế biến thành kẹo.
Kẹo cau Trung Quốc có vị ngọt nhẹ, cay the như kẹo gừng, và rất được ưa chuộng vào mùa đông vì khả năng giữ ấm cơ thể, chống viêm họng. Loại kẹo này không chỉ được bày bán trong nước mà còn được quảng bá mạnh mẽ trên các nền tảng thương mại điện tử, khiến nhu cầu ngày càng tăng.
Ngoài ra, trong chuỗi ngành công nghiệp trầu cau, Trung Quốc chia rõ vai trò giữa hai khu vực: Hải Nam đảm nhận việc sản xuất nguyên liệu thô, trong khi Hồ Nam đảm nhiệm khâu chế biến sâu, tạo ra giá trị lớn từ các sản phẩm như kẹo cau. Sự khan hiếm cau tươi tại Hải Nam, kết hợp với nhu cầu cao đối với các sản phẩm chế biến, đã thúc đẩy Trung Quốc tăng cường nhập khẩu từ Việt Nam.
Với nhu cầu lớn từ Trung Quốc, giá cau tại Việt Nam đã tăng vọt trong năm 2024. Tại các tỉnh miền Trung như Quảng Ngãi, Bình Định, giá cau đã chạm mức 45.000 đồng/kg, gấp 10 lần so với các năm trước.
Tuy nhiên, do chỉ phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc nên giá cau của Việt Nam cũng lên xuống một cách thất thường, có khi vừa trên đỉnh cao đã lao ngay xuống vực. Ví dụ, cuối năm 2024, chỉ trong vòng 15 ngày, giá cau tươi ở Quảng Ngãi, Đắk Lắk đã giảm sâu.
Chính vì vậy, ngành nông nghiệp các địa phương luôn khuyến cáo nông dân không được phá bỏ các loại cây trồng khác để ồ ạt trồng cau khi thấy giá cau lên cao; chỉ nên trồng cau xen kẽ với các loại cây trồng phù hợp, hoặc trồng ở bờ rào…